HET IS MOOI GEWEEST – afscheidscolumn

Dit wordt mijn laatste column voor Ongrond. En voor Volzin was ik al gestopt. Nee, wees maar niet bang. Ik ga niet dood. Bij mijn weten voorlopig toch niet. Maar ik ervaar een punt van vanzelfsprekendheid en verzadiging, terwijl ook de samenwerking met de redactie hapert. Hoewel ik wel blijf schrijven voor de website Nieuwwij beschouw ik dit toch als een moment om terug te blikken op mijn schrijfsels voor Ongrond en Volzin, in het bijzonder het hoofdthema daarvan: de Liefde.

Door: Wim Jansen

Een beetje jammer is het wel. Er staan vast nog vele avonturen te beleven waarover te schrijven zou zijn: mijn ziekteverloop en de innerlijke ervaringen daarin, en komend voorjaar, mits het mij is vergund, ons verblijf van drie maanden in Alanya aan de Turkse Rivièra, als pastor en voorganger voor de Nederlanders daar. En ooit – onontkoombaar ben ik een vogel voor de kat – mijn weg naar de dood.

Vast allemaal spannende verhalen. Toch stop ik bij Ongrond. Vanwege genoemde reden en ook omdat de term ‘mystiek’ mij niet meer zo aanspreekt. Het dreigt soms een nieuwe religie te worden en dat is nu net precies het laatste wat ik wil.  

In deze levensfase gaat het mij uitsluitend nog om de Liefde die God is. In de term ‘ongrond’, voortkomend uit de negatieve theologie, herken ik mij al enige tijd niet meer. Ik ervaar wel degelijk Grond: de Liefde in haar horizontale en verticale dimensie.

Kroon op de evolutie

Onlangs heb ik een viering gehouden met als thema ‘Rusteloze zielen’. Ik verbond dat met de evolutie en vond een prachtige inspirerende zin van Pierre Teilhard de Chardin, Franse paleontoloog en pater Jezuïet, die ernaar streefde het christelijk geloof in overeenstemming te brengen met de evolutietheorie. Hij beschouwde de energie van de liefde als het hoogtepunt van de evolutie:

Alleen de liefde is in staat levende wezens één te laten worden op een manier die hen voltooit en vervult, […] want alleen zij neemt hen mee en verenigt hen in hun diepste zelf.

Het is precies mijn eigen ervaring: in de liefde, en alleen daarin, wordt onze ziel verenigd met haar diepste zelf. Dat diepste zelf kun je God noemen. Onze ‘rusteloze ziel’ is tot rust gekomen

in haar bestemming, die tegelijk haar bron is. En wat is die bron en bestemming van de ziel?

Dat is de liefde. De liefde is het grote mysterie. Het goddelijke, innerlijke gebeuren. HET geheim van de evolutie.

Het is echt een godswonder dat uit deze schreeuwende duisternis de liefde is geboren. Teilhard de Chardin is altijd pater Jezuïet gebleven, omdat hij zich bleef verwonderen. Verwonderen, ja, over die oerkrachten, die ordeloze machtstrijd van de evolutie, over het ontzagwekkende, maar toch vooral over wat daaruit is geworden: de mens, de liefde, God.

De rusteloze evolutie komt tot rust in de liefde… en wordt God. God komt niet aan het begin van de evolutie, zoals altijd werd gezegd, maar aan het eind. Ook in onze ziel. Alleen in de liefde wordt de ziel, die rusteloze, vaak zo gespleten ziel, verenigd met haar diepste zelf. Zo gezien is niet de mens de kroon op de schepping – dan zou het er niet best uitzien helaas –  maar de liefde is de kroon op de evolutie.

Noodzakelijke conflicten

Altijd als ik over de Liefde schrijf of preek hoor ik mensen tegensputteren: dat je niet altijd in liefde kunt leven, dat je niet altijd lief en aardig kunt zijn… Het is het oude, hardnekkige misverstand dat liefde alleen maar vrede en liefheid zou zijn. Liefde vraagt juist om eerlijkheid, protest, verzet, benoemen van wat je dwars zit. Ja, liefde schreeuwt om de broodnodige conflicten.

Ieder mens is een universum op zich. Ieder mens leeft dan ook in zijn eigen werkelijkheid, zijn perceptie van die werkelijkheid en zijn eigen belang. Het kan niet anders of dit mondt uit in conflicten.

De kracht van de liefde is juist gelegen in het feit dat zij die conflicten aan kan. Maar dat is wel een keuze. Wie kiest om vanuit en in de Liefde te leven zal de conflicten niet vermijden maar ze juist aangaan. Zoals in een goede vriendschap – die lichte gestalte van Liefde, maar daarom niet minder – alles gezegd kan worden.

Liefde is alles communiceren, ook het onbehagen en de woede en de onderbuikgevoelens van aangedaan onrecht en alles. Om daarna de dingen los te laten in de ruimte van de Liefde, d.w.z. in de wetenschap dat wij allen mensen zijn met een beperkt blikveld.

Confrontatie en botsingen vormen juist DE uitdaging om Liefde – in al haar gestalten – te laten groeien.   

Loslaten en afstand nemen

In de Liefde is het van belang het conflict te durven aangaan en ook om, als dat beter is voor de Liefde, los te laten en afstand te nemen. Daarom hoeft bijvoorbeeld een scheiding niet erg te zijn. Het is zelfs vaak zo dat het huwelijk moet worden prijsgegeven om de liefde te redden.

Ik ken mensen die ontzettend veel van elkaar zijn gaan houden, al snel samen gingen wonen, maar erachter kwamen dat dit hun beiden te veel van het goede was. Dat hun liefde alleen floreerde binnen enige distantie en vrijheid. Nu ‘latten’ zij weer en in die ruimte is hun liefde opgebloeid.

Heel vaak is elkaar loslaten noodzakelijk om zonder wrok en ‘hard feelings’ elkaar te blijven zien en aan elkaar te blijven denken, vanuit de Liefde.

Zo laat ik nu Ongrond los en wie daarmee verbonden zijn. In dankbaarheid voor de goede tijd. Ik dank hoofdredacteur Greco Idema voor zijn bereidheid al mijn schrijfsels te redigeren en online te plaatsen, zowel op de website als op Facebook, en voor het delen. Ik dank ook de lezers die mij volgden en reageerden. Wie daaraan een vervolg wil geven verwijs ik naar de website www.nieuwwij.nl en naar mijn eigen website www.wimjansen.nu

Het ga u allen goed.