Bijdrage Greco Idema – presentatie boek Wim Jansen
10 juli 2021 – 15.00-16.00 uur


Beste mensen,

Als klein Gereformeerd jochie dat opgroeide in een Drents veendorpje was ik heel vaak op zoek naar een antwoord op de vraag: waar is God? Duizenden gebeden werden opgezegd, honderden zondagen was ik te vinden in hetzelfde bankje achterin de kerk en vele duizenden keren las ik op school en thuis natuurlijk in de Bijbel. Maar: God bleef op onverklaarbare wijze onvindbaar. Misschien was dat wel de reden dat ik op een gegeven moment besloot theologie en godsdienstwetenschap te gaan studeren. Maar… tijdens en na die studies bleek God nog steeds onvindbaar. Ik raakte gefascineerd door andere religies en levensbeschouwingen, maar die fascinatie was ook vaak killing. Er ontstond bij mij een soort – ja – keuzestress. Waar nu voor te gaan? Dat Gereformeerde was echt passé toch maar wat past dan wel bij mij? En: wat nou als ik het toch verkeerd zie? Misschien had ik toen een boek moeten schrijven met de titel hoe vindt u God zeker NIET, want God bleef zoals gezegd onvindbaar.

In 2015 las ik Dominee zoekt God van ene Wim Jansen: een dominee die in dit boek ook over seks en erotiek schreef! Een fascinerend boek dat achteraf gezien een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan ‘mijn weg naar binnen’. Als onrustige godzoeker, die steeds vaker in kloosters kwam en veel over ‘mystiek’ las, vond ik veel herkenning in de woorden van Wim maar zeker ook nieuwe inzichten. Geweldig vond ik de combinatie van nuchterheid en ‘het mystieke’, zijn humor, ontroerend vond ik hoe hij over zijn afscheid als predikant schreef. Heel bijzonder vond ik dat hij het woord God niet ‘overboord’ gooide. Voor mij zo essentieel.

Inmiddels zijn we 6 jaar verder en heb ik wellicht een kleine 100 teksten van Wim geplaatst op mijn website Ongrond (een naam van Wim overigens), de website en het magazine van Volzin en de website Nieuw Wij. Meerdere teksten in Brandend verlangen heb ik dan ook al eens gelezen. Één tekst met de titel ‘God ervaren’ raakt me elke keer weer als ik ‘m lees. Waarom? Omdat die tekst precies verwoordt waar ik zelf inmiddels heilig van overtuigd ben én omdat er iets in staat waarvan ik alleen maar kan vermóeden dat het waar is. Op de een of andere manier wordt tijdens het lezen van deze tekst die kleine Gereformeerde jongen in mij zo verschrikkelijk blij (God is eindelijk gevonden!) én wordt tegelijkertijd die ‘reli-ondernemer’ in mij zo enorm uitgedaagd om niet alleen als ‘gelovige’ maar ook als ondernemer echt werk te maken van je diepste verlangen. Godsverlangen wellicht. Want alles wat ik doe en denk heeft daar uiteindelijk mee te maken.

Ik lees de tekst dan ook graag voor hier in deze prachtige Koorkerk, maar wel iets ingekort.
__

“Een lezeres stelde mij de volgende vraag: Hoe kan het dat de ene mens God wel mag ervaren en de ander niet? Wat is hiervan het geheim?

Misschien moet ik maar even heel eigenwijs beginnen met een vraag te stellen bij de vraag. Klopt die wel? Nee, denk ik. De vraag lijkt me een misverstand in zichzelf. Het is niet zo dat de ene mens God wel mag ervaren en de ander niet – en er is dus ook geen geheim dat daaraan ten grondslag zou liggen.

De ervaring van God is voor iedereen toegankelijk. Laat daar geen mis­verstand over bestaan.

De werkelijkheid is doortrokken van God. Zoals brooddeeg door gist. Een gerecht door zout. Onze ogen door licht. Het gaat er om of wij ons bewust zijn van de luchtigheid van ons brood, de hartige smaak van ons eten, het wonder van zien. Of wij ons bewust zijn van God in onze werkelijkheid.

God is er altijd. De vraag is of wij er zijn. Als we God niet ervaren ligt het aan ons. In de ervaring van God verandert er niet iets aan God maar aan de mens.

Ik aarzel om dit neer te schrijven want nu zou het toch bijna gaan lij­ken of het van mij een verdienste is dat ik wel God ervaar en van al die andere sukkels die dat maar niet voor elkaar krijgen: eigen schuld dikke bult. Nu, zo simpel ligt het gelukkig niet. Maar hoe dan?

De eigenlijke vraag is: Hoe kan het dat de ene mens het idee heeft God niet te ervaren en de ander wel?

Het gaat erom of je een bepaalde ervaring verbindt met God. Of je iets als God herkent. Of je het God noemt. En dat is natuurlijk heel per­soonlijk. De regen die op dit moment van schrijven valt na weken van droogte zal door de een als ‘rotregen’ worden ervaren, door de ander als ‘lekker regentje’ maar door de dichter van Psalm 65 als ‘Gij zegent het jonge groen’.

(…) Of we die vraag met ‘ja’ kunnen beantwoorden heeft ook altijd te ma­ken met de eigen gemoedstoestand. Bijvoorbeeld met de intensiteit waarmee je iets ondergaat en in hoeverre je iets als ultiem ervaart. En met openheid. Soms word je zo door zorgen of verdriet in beslag ge­nomen dat je ogen ‘bevangen’ zijn zoals van de Emmaüsgangers wordt verteld. Het is dus zaak om je eigen psycholoog te zijn.

Herkennen we God in de psychologie? Ja, in gevoelens van rust, vrede, verstilling – die vreemde sereniteit die over mij komt bij het woord God – en de gloed van liefde die ik steeds inniger gewaarword. Alleen al het verlangen om God te ervaren is Godervaring. De vraag van mijn lezeres is in zichzelf al Godervaring.

Maar misschien is het niet-ervaren van God wel de ultieme Goderva­ring. Johannes van het Kruis heeft daar zeer bemoedigende dingen over heeft gezegd. Hij omschrijft dat uitblijven van de Godervaring als ‘het geen smaak hebben in de dingen van God’: de ontlediging van religi­euze gevoelens. Dat beschouwt hij juist als een bewijs van Gods aan­wezigheid, niet langer in de zintuiglijke ervaring – die schiet immers te kort – maar in ‘de zuivere geest’. In de zuivere geest ontstaat de ruimte voor de zuivere liefde.

Dat ik zelf in deze tijd God zo sterk ervaar heeft met deze ontlediging te maken. Wie de dood in het aangezicht kijkt – wat me al een paar keer is overkomen en nu weer – wordt alles ontnomen. Dat brengt hem in een volstrekt andere modus. Een leegte die volloopt met God.”

Wim, dank voor je prachtige, inspirerende en vaak ontroerende teksten. Van harte gefeliciteerd met je nieuwe boek! Ik nodig je graag uit om tijdens het ‘Mystieke boekenbal’ eind november of begin december in het Dominicanenklooster in Huissen (bij Arnhem) een aantal workshops te verzorgen over dit prachtige boek! U allen bent overigens hiervoor van harte uitgenodigd!
Dank u wel voor uw aandacht.
___