Mindfulness op God  

In de vorige kerkbode schreef ik over mindfulness. Ik spoorde dit fenomeen op in de joodse en christelijke tradities, als behorend tot de wortels daarvan. In dit vervolgartikel ga ik in op de vraag: Mindfulness op God – hoe doe je dat?

Het gaat me nu niet om de technische aspecten – daar zijn andere boeken en cursussen voor – maar op de praktische mogelijkheden voor de “gewone gelovige”. Zogezegd de nuchtere, Zeeuwse huis tuin en keukengelovige die er niet meteen toe te brengen is om in lotushouding op een meditatiekussen plaats te namen. Ik sluit aan bij het typisch Zeeuwse piëtisme, waarin ik ook zelf ben opgegroeid.

Om te beginnen is het belangrijk de dingen van het geloof, alsmede Bijbelteksten, te verinnerlijken. In psalm 93 bijvoorbeeld lezen we dat “JHWH koning is / boven de woeste golven van de zee / geweldig in den hoge”.  Maar aan mensen die de watersnood hebben meegemaakt hoef je niet uit te leggen dat dit vooralsnog niet de werkelijkheid is. De schepping is niet veilig, de wereld is niet veilig. De psalm “klopt” niet. Hij kan alleen kloppend worden als we de tekst verinnerlijken. In mij, in mijn geest, zijn de “woeste golven van de zee”. De chaos zit niet in de eerste plaats in de andere godsdienst, ideologie, mens of wat ook buiten mij, maar in mijzelf. God, als rustpunt en heilscentrum van mijn ziel, is nog lang geen koning in mij.

Ik dien dus allereerst orde op zaken te stellen in de machtsverhoudingen binnen mijn eigen geest – een verinnerlijking die daarna zijn heilzame uitwerking zal hebben op mijn omgeving en de wereld.  

Hoe doe je dat?

Dat gaat niet vanzelf. Het vergt concentratie en oefening. Het is hierin dat we ons voordeel kunnen doen met de methoden van mindfulness.

In de eerste plaats is het essentieel om te leren de eindeloze stroom van “gedachtegolven” voorbij te laten gaan. De drang om dingen te willen oplossen speelt ons op heilloze wijze parten. We zijn geneigd ons over te geven aan het zwoegen van ons denken in plaats van dat proces te onderbreken en los te laten. Anders gezegd: te accepteren dat het leven is zoals het is en dat wij het meeste niet zelf in de hand hebben.  Vooral als je ’s nachts wakker ligt is het de kunst om niet in te gaan op gedachten, er niet mee aan het werk te gaan. Gedachten komen, dat is onvermijdelijk, maar laat ze ook weer gaan!

Van groot belang vervolgens is het kiezen van een focus. Dat doen we allemaal – wellicht onbewust – als we op een bankje bij de zee zitten. Wie kent niet de ervaring van het alleen maar horen ruisen van de branding, de rust van dat geluid, of het turen naar een dobber! Er bestaat alleen maar dat.  Zitten en naar één punt staren.

Maak van dat ene punt God, het licht, Jezus, het kruis, de liefde – en je doet aan mindfulness op God.

Het werkt praktisch:

Toen ik laatst een narcose moest ondergaan nam ik mij voor om vlak voor het inslapen mij op God te concentreren. Het is me gelukt, ondanks het gebabbel van goedbedoelende anesthesieassistenten. Om na uren te ontwaken in een zalige rust.

Ds. Wim Jansen