Thema: ONE
Stilte en kyriëgebed
Eeuwige Liefde, wij zijn stil voor jou…
…
Eeuwige Liefde, wij roepen jou aan.
Een noodkreet is dit kyrië.
Een noodkreet uit het diepst van onze ziel,
om onze harten te luchten,
om even het lijden van en in deze wereld los te laten,
los te laten in de peilloze ruimte van jouw liefde.
Kyrië-eleison,
Christe-eleison.
Kyrië-eleison –
dat we nu samen zingen:
Opstapje naar het thema: De onverbeterlijke wereldverbeteraar
De luiaard hing lekker te hangen aan zijn tak.
Plotseling vernam hij een verdriet dat hem door merg en been ging.
Hij keek omlaag.
Op de grond, tegen de stam, zat iemand hartverscheurend te huilen.
Het was God.
Wat is er toch aan de hand? – zei de luiaard, heel zachtjes, want met zo weinig mogelijk inspanning.
Maar gelukkig hoort God alles.
Wat er aan de hand is?? – riep zij wanhopig, lees jij geen kranten??
Wat een domme vraag, dacht de luiaard, maar hij zei het niet want hij wilde God natuurlijk niet beledigen.
De vraag stellen is haar beantwoorden, zei hij, vertelt u me liever wat de oorzaak is van uw verdriet.
Het is zo verschrikkelijk allemaal, klaagde God, de wereld, de mensdieren, alles gaat kapot, iedereen vermoordt iedereen.
Ik heb het allemaal zo anders bedoeld en ik doe zo mijn best om het te veranderen, maar niemand wil nog naar me luisteren.
Ze snikte nog een tijdje heftig na.
De luiaard liet God tot bedaren komen.
Tijdens het wachten viel hij bijna in een heerlijke slaap maar hij dwong zich nog even om wakker te blijven, zo’n intens mededogen had hij met God.
Toen nam hij een forse hap adem voor zijn grootste inspanning aller tijden, het verlossende woord:
Lieve mevrouw God, u wilt het ook allemaal zo goed doen.
U bent altijd maar bezig de wereld te verbeteren, maar u ziet toch dat dat averechts werkt.
Kijk eens naar mij – u hebt mij nota bene zelf bedacht.
Ik hang hier maar wat te hangen, eet een paar worteltjes, slaap zo veel als mogelijk is en laat iedereen met rust.
…
Misschien moesten we daar maar eens mee beginnen: elkaar met rust laten…
Lezingen:
Prediker 7:21,22 (eigen hertaling WJ):
Je moet maar niet te veel aandacht besteden aan alle woordkramerij om je heen.
Dan hoor je het tenminste niet, als je werknemer je vervloekt!
En je weet heel goed, hoe vaak jij zelf anderen hebt vervloekt…
Romeinen 13:8-10 (eigen hertaling WJ):
Niets ben je anderen verschuldigd dan elkaar lief te hebben.
Immers, wie de ander liefheeft, heeft de geboden vervuld.
Want al die geboden: je zult niet dit en je zult niet dat – en welk ander gebod er ook maar mag zijn,
worden op één noemer gebracht in deze ene uitspraak: heb je naaste lief als jezelf.
De liefde doet de naaste geen kwaad, daarom is de liefde de vervulling van alle geboden.
Buitenbijbelse lezing, van Plotinus (Oudgriekse filosoof van ‘Het ENE’: 204 – 270):
We moeten weer opstijgen naar het Goede, waarnaar elke ziel haakt. […] Want we moeten er naar verlangen als naar iets goeds en ons verlangen is daarop gericht en het valt ons ten deel als we daarheen opstijgen en ons daarheen omwenden en de kleren afleggen die we hadden aangetrokken, toen we afdaalden.
Meditatie: ONE
Lieve mensen,
kent u dat?
Laatst verkeerde ik in een gezelschap
waarin heel negatief over mensen werd gepraat.
Wie er ook ter sprake kwam, meteen er zuur over gedaan.
Zo praten mensen vaak over elkaar, altijd dat oordeel.
Het gaat blijkbaar vanzelf, op verjaardagen, etentjes, onder collega’s.
Je wordt er soms zelf ook in meegezogen.
Het is een cultuur geworden, zo lijkt het soms.
Woorden, woorden, woorden die de ander beschadigen.
We hurt each other and we do it again –
zingt U2 in het nummer dat we straks gaan beluisteren.
We beschadigen elkaar en we doen het telkens weer.
Kent u het?…
…
Als ik ’s avonds echt te moe ben om te lezen
of naar een fatsoenlijk tv-programma te kijken
zap ik nog wel eens naar Vandaag Inside en blijf soms even hangen.
Even, want ik trek het niet om er naar te blijven kijken,
niet alleen vanwege de platheid,
maar vooral omdat er zo beschadigend over mensen wordt gesproken.
Er is altijd iemand het mikpunt die structureel belachelijk wordt gemaakt,
zonder dat die persoon erbij is om zich te verdedigen.
Een tijd was dat de voetballer Manolev, avond aan avond
moest hij blijkbaar ter sprake komen als miskoop van PSV.
En gelachen dat er werd.
Het is een cultuur geworden, altijd dat oordeel.
We hurt each other and we do it again.
Woorden, woorden, woorden die de ander beschadigen…
…
Het is des mensen, blijkbaar, want zo oud als de wereld.
Prediker schrijft er al over – en hoe herkenbaar.
Woorden, woorden, woorden…
Misschien moeten we daar ook maar niet te veel aandacht aan geven,
aan al die woorden, overal woorden die sporen nalaten,
een eigen leven gaan leiden, soms blijven beschadigen.
Niet te veel op letten, niet te zwaar aan tillen,
vooral niet aan jezelf laten komen – zegt Prediker.
Dan hoef je je ook niet druk te maken over wat mensen allemaal van je zeggen.
Bijvoorbeeld, je collega of werknemer die over jou roddelt.
Mijn vader was maar een kleine boer die, zo dacht hij,
een goed contact had met zijn personeel.
Toch maakte hij na de oorlog deze situatie uit Prediker letterlijk mee.
Er was een onderduiker die na de oorlog bij ons bleef als boerenknecht,
zozeer had hij het naar zijn zin.
Het was ook de tijd dat boerinnen een ‘meid’ hadden:
een hulp in de huishouding, manusje van alles, deel van het gezin.
Samen molken zij ’s morgens vroeg de koeien.
Op een morgen kwam mijn vader in de schuur
en ving flarden op van het gesprek dat plaatsvond onder de koeien.
Zij beklaagden zich over de baas en de vrouw.
Vonden dat ze te hard moest werken tegen te lage beloning.
Dat ze ‘als slaven’ werden behandeld…
Wat zegt het over mijn vader dat hij hen niet openlijk betrapte
en confronteerde, maar wegsloop?
Het zegt denk ik dat hij de wijsheid van Prediker toepaste:
Geen aandacht besteden aan deze woorden, in het besef
dat hij zelf ook wel eens dingen zei over anderen.
Ja, want zo gaat het: we hurt each other and we do it again.
Goed om even bij stil te staan:
Hoe bewust zijn we ons van onze eigen woorden
waarmee we anderen oordelen – en kwetsen?…
…
Als we dat om te beginnen al eens niet deden…
Gewoon, elkaar los laten, niet mee bemoeien, elkaar met rust laten.
Van de apostel Paulus weten we
dat hij ook heel lelijke dingen over anderen kon zeggen.
Hij zat tjokvol vijandbeelden en vijandigheid.
Tot de zon van de liefde doordrong in zijn ziel.
Sindsdien zag hij alles in het teken van de liefde.
Sindsdien relativeerde hij alles in het licht van de liefde:
Zijn godsdienst, de tempel, de joodse wetten.
Want, zegt hij: de liefde is de vervulling van de wet.
In de liefde is alles voltooid en zijn de geboden overbodig geworden.
En hij zet niet te hoog in, niet bij het verbeteren van de wereld.
Nee, zegt hij, de liefde doet de naaste geen kwaad.
Het gaat nog niet over goed doen en iedereen proberen te redden.
Paulus’ wijsheid is de wijsheid van de luiaard.
Begin eens met de ander geen kwaad te doen,
hem simpelweg met rust te laten.
Stoppen met: hurt each other and do it again.
Als je iemand niet mag, kan gebeuren, je hoeft geen vriendjes te zijn,
je hoeft ook niet tegen je zin van iemand te houden,
maar doe hem geen kwaad, laat hem met rust.
Dan zou de wereld en al heel anders uit zien…
…
De liefde doet de naaste geen kwaad.
Nee, want waarom zou je ook?
De naaste, de ander, hij is als jij.
Als je de naaste kwaad doet, doe je jezelf kwaad.
Hoe zit dat dan?
Wij zijn EEN, we’re ONE.
We zijn een met het hele universum, zijn er deel van.
In een interview omschreef ik zo de liefde: Het allerdiepste besef
dat we allemaal deel uitmaken van hetzelfde grote geheel.
Dat begint al met de aarde, in de wijsheid van indianenopperhoofd Seattle:
‘Als een man op de grond spuwt, spuwt hij op zichzelf.
Alles hangt met alles samen als het bloed dat een familie verbindt.’
Het is een universeel inzicht, dat we bijvoorbeeld ook vinden
bij de oude Grieken, zoals de filosoof Plotinus.
Hij zocht en vond het ene principe waaruit alles voortvloeit
en waarin alles ook weer wil terugkeren.
Hij noemde dat het ENE of het Goede, waaruit wij zijn afgedaald
en ook weer naar verlangen terug te keren.
Uiteindelijk liggen in dat ENE ons aller wortels.
In essentie zijn wij één, sterrenstof, licht, groene aarde,
planten, dieren, en ja, alle mensen, hoe verschillend ook.
Wij bestaan allen uit hetzelfde DNA.
En het is, ja, het is het DNA van de Liefde…
…
Het was de ontdekking van Paulus:
Wie de ander beschadigt, beschadigt zichzelf,
maar de liefde doet de naaste geen kwaad.
Nee, dat laat je wel uit je hoofd als je er goed bij stil staat,
want de naaste… dat ben je zelf!
Ook al erger je je misschien dood aan die naaste –
dat doen we op z’n tijd allemaal –
maar toch is hij jou en ben jij hem in dat ENE.
Het was de ontdekking van Prediker en Paulus en Plotinus,
het is ook de ontdekking van U2 in het lied ONE.
Ja, we hurt each other and we do it again.
Het is geen liefdeslied, ook al wordt het vaak in trouwdiensten gebruikt.
Het is eerder een scheidingslied, zei zanger Bono in een interview.
Maar hij legt zijn ex-geliefde de wijsheid van de liefde in de mond.
De ‘you’ is degene die de dingen zegt die ertoe doen.
Deze ‘jij’ wil een soort Jezus zijn, voor de melaatsen in onze hoofden.
Maar vooral, you say: Love is a temple, love the higher law!
Dat is Paulus: religie, tempel en geboden, ze doen er niet meer toe.
Want de liefde is in de plaats gekomen van de godsdienst.
Let op zo meteen als we ernaar luisteren:
Bono zingt het twee keer, maar nee, wat zeg ik?
Hij schreeuwt het uit: Love is a temple, love the higher law!
Want we’re ONE…
Nee, we zijn niet hetzelfde… maar wel ONE.
En in plaats van elkaar te beschadigen we got to…
… carry each other, carry each other…
We luisteren naar ONE…
Vertaling:
Gaat het al beter
of voelt het nog steeds hetzelfde?
Zal het het je makkelijker maken
als je iemand hebt om de schuld te geven?
Jij zegt: één liefde, één leven
als er één behoefte is in de nacht, één liefde.
We moeten het delen.
Verlaat je, schat, als je er niets om geeft.
Heb ik je teleurgesteld
of een slechte smaak in je mond achtergelaten?
Je doet alsof je nooit liefde hebt gekend
en je wil dat ik zonder wegga.
Nou, het is te laat, vannacht
om het verleden op te rakelen
We zijn één, maar we zijn niet het zelfde
We moeten elkaar dragen, elkaar dragen: één.
Ben je hier gekomen voor vergeving?
Ben je hier gekomen om doden op te wekken?
Ben je hier gekomen om voor Jezus te spelen
voor de melaatsen in je hoofd?
Heb ik teveel gevraagd, meer dan veel?
Jij gaf me niets, nu is dat alles wat ik heb.
We zijn één, maar we zijn niet het zelfde.
Nou, we doen elkaar pijn, elke keer weer.
Je zegt: Liefde is een tempel,
Liefde is een hogere wet,
Liefde is een tempel,
Liefde de hogere wet.
Je vraagt me om binnen te komen,
maar dan laat je me kruipen.
En ik kan niet vasthouden aan wat jij hebt
als alles wat jij hebt pijn is.
Één liefde, één bloed, één leven.
Je moet doen wat je moet doen.
Één leven, samen, zusters, broeders.
Één leven, maar we zijn niet het zelfde.
We moeten elkaar dragen, elkaar dragen.
Één leven, één…
Voorbeden, stil gebed, Onze Vader
Jij, hoe zullen wij je noemen?
Woorden schieten tekort.
Geheim van ons leven…
Bron van liefde…
Rustende stilte…
Jij, ENE…
…
In jouw ruimte laten we los wat ons bezwaart:
onze verbijstering om de waanzin van de wereld,
de oorlogen, de dreiging, de kilte, de haat…
Onze zorgen om de aarde,
het klimaat, de bedreigde dieren, de vergiftigde rivieren…
Onze pijn om het leven,
eenzaamheid, ziekte, de dood van geliefden, ons gemis…
Onze persoonlijke bede om liefde,
te worden vervuld van liefde – en liefde alleen.
Ons eigen leven, onze geliefden, onze voorbeden
in de stilte…
…
We bidden samen het Onzevader:
Onze Vader die in de hemelen zijt,
uw naam worde geheiligd,
uw Koninkrijk kome,
uw wil geschiede gelijk in de hemel alzo ook op de aarde.
Geef ons heden ons dagelijks brood.
En vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren.
En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.
Want van u is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid
tot in eeuwigheid,
amen.